Sinds enige tijd doet de term omgevingsveiligheid de ronde binnen de wereld van milieu en veiligheid. Vaak wordt de term genoemd in verband met de aankomende Omgevingswet of er wordt gesproken over programma’s met titels als ‘Impuls Omgevingsveiligheid’ (IOV) of ‘Modernisering Omgevingsveiligheid’ (MOV). In 2018 publiceerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid een rapport genaamd ‘Omgevingsveiligheid Hennepkwekerijen’. Kortom: wat is omgevingsveiligheid nu eigenlijk precies?
Omgevingsveiligheid en de Omgevingswet
Per januari 2024 zal de Omgevingswet in werking treden. Met de invoering van deze wet wordt het stelsel voor omgevingsrecht vernieuwd. Hoewel de wet pas in juli 2023 in werking zal treden, zijn de onderliggende besluiten al wel gepubliceerd in het staatsblad. Het gaat om vier zogenaamde algemene maatregelen van bestuur, genaamd: het Omgevingsbesluit, het Besluit Kwaliteit Leefomgeving, het Besluit Activiteiten Leefomgeving en het Besluit Bouwwerken Leefomgeving. Hoewel in de hoofdtekst van geen van de besluiten de term omgevingsveiligheid wordt gebruikt, bevat het Besluit Kwaliteit Leefomgeving wel een paragraaf (5.1.2) met de titel ‘Waarborgen van de veiligheid’. In die paragraaf worden verschillende typen veiligheidsregio’s genoemd die moeten worden beoordeeld bij het opstellen van zogenaamde omgevingsplannen. Wat die veiligheidsrisico’s zijn? Er wordt gesproken over de veiligheidsrisico’s van branden, rampen en crises (5.1.2.1), opslag, productie, gebruik en vervoer van gevaarlijke stoffen (5.1.2.2), windturbines (5.1.2.2), buisleidingen met gevaarlijke stoffen (5.1.2.3), vuurwerk (5.1.2.4), munitie (5.1.2.5), luchthavens (5.1.2.6) en van grote chemische bedrijven (5.1.2.7). De gemene deler? Het gaat in alle gevallen om activiteiten die een risico kunnen vormen voor de veiligheid van hun omgeving: gevaarlijke stoffen die vrijkomen, windturbines waarvan een blad afbreekt, vuurwerk of munitie dat explodeert, vliegtuigen die in de buurt van een luchthaven neerstorten, enzovoorts.
Externe veiligheid of omgevingsveiligheid?
Is het verband tussen de term omgevingsveiligheid en de Omgevingswet dan helemaal uit de lucht gegrepen? Nee. Hoewel de term omgevingsveiligheid niet in de hoofdtekst van de besluiten wordt genoemd, komt deze wel terug in de toelichting op het Besluit Kwaliteit Leefomgeving. Daarin wordt de term vooral in verband gebracht met paragraaf 5.1.2.2 van het besluit; oftewel, de paragraaf die gaat over de risico’s van opslag, productie, gebruik en vervoer van gevaarlijke stoffen. Dit noemen we nu (nog) externe veiligheid. In de toelichting op het besluit worden omgevingsveiligheid en externe veiligheid door elkaar gebruikt. Onder verwijzing naar kamerstukken staat dat er “voor externe veiligheid sinds 2013 een nieuw beleid is ontwikkeld dat wordt aangeduid als omgevingsveiligheidsbeleid.” Waarom de wetgever vervolgens de nieuwe term toch niet heeft doorgevoerd in de artikelen in het besluit, is onduidelijk. In de artikelen wordt namelijk nog steeds gesproken over externe veiligheid. Externe veiligheid is ook het soort omgevingsveiligheid dat wordt bedoeld in de eerdergenoemde programma’s ‘Impuls Omgevingsveiligheid’ en ‘Modernisering Omgevingsveiligheid’.
Omgevingsveiligheid: veiligheid van de omgeving
Kortom, wat ons betreft gaan we voor de bredere definitie van omgevingsveiligheid. Oftewel, omgevingsveiligheid als overkoepelende term voor verschillende typen veiligheidsrisico’s die een effect kunnen hebben op de fysieke leefomgeving. Externe veiligheid is dan slechts één van die veiligheidsrisico’s. Maar ook overstromingsrisico’s of grote branden zouden tot omgevingsveiligheid gerekend kunnen worden. Wellicht dat zelfs aansluiting gezocht kan worden bij de regionale risicoprofielen van de veiligheidsrisico’s. Waarom een brede definitie nuttig kan zijn? Omdat een bredere definitie helpt om bij het opstellen van een omgevingsplan tot integrale afwegingen en maatwerkoplossingen te komen. En dat sluit dan weer perfect aan bij de boogde doelen van de Omgevingswet.
Oostkracht10 helpt bij het opstellen van omgevingsplannen en -visies
Provincies en gemeenten zijn druk om de invoering van de Omgevingswet soepel te laten verlopen. Er worden nieuwe processen ontworpen en schotten tussen vakgebieden neergehaald. Daar kan Oostkracht10 goed bij helpen. Wij hebben de kennis waar gemeenten behoefte aan hebben in de komende jaren van verandering. Oostkracht10 vertaalt die kennis naar de praktijk en zorgt ervoor dat gemeenten goed voorbereid zijn op de Omgevingswet in juli 2023.
- We maken de gevolgen van de veranderingen helder bij ambtenaren en bestuurders;
- We begeleiden het opnieuw vormgeven van processen;
- We zetten werkvormen in zoals ontwerpsessies, het maken van bouwstenen en het opstellen van visietrajecten;
- We trainen ambtenaren en bestuurders in de nieuwe manier van werken;
- We stellen projectleiders beschikbaar om het proces te coördineren;
- We bereiden bedrijven voor op de nieuwe mogelijkheden.
Heb je nog vragen of ben je benieuwd wat Oostkracht10 voor jouw provincie of gemeente kan betekenen met het oog op omgevingsveiligheid? Neem contact met ons op. Onze krachtpatsers staan je graag te woord.
Persoonlijk advies?
