Sinds 1 januari 2024 is de nieuwe Omgevingswet een feit. Gemeenten hebben daardoor een grotere verantwoordelijkheid voor het opstellen van het externe veiligheidsbeleid. Dit maakt dat gemeenten dit beleid herzien en moderniseren. Zo ook in Eindhoven. Henri van der Velden is projectleider en adviseur milieu en duurzaamheid bij deze gemeente. Oostkracht10 ging samen met Henri en verschillende stakeholders aan de slag.
Risico’s uitbannen?
Henri vertelt enthousiast over zijn werk. “Mijn taak is onder andere dat er in Eindhoven op een verantwoorde manier wordt omgegaan met externe veiligheid. De makkelijkste manier is afstand houden, maar dat is in Nederland ook meteen het moeilijkste. We zitten in een groeispurt wat betreft woningbouw. Maar door de beperkte ruimte vindt dit steeds dichter bij risicovolle activiteiten plaats. De veroorzakers van deze risico’s hebben we echter gewoon nodig. Denk aan de industrie en bijhorend transport. We kunnen de risico’s niet uitbannen. We willen verantwoord groeien en doorontwikkelen. Naast elkaar en zeker ook op een veilige manier”
Maatwerk
Voor de komst van de Omgevingswet hadden we in Nederland te maken met veiligheidswetgeving die gericht was op risicobeoordelingen. “Dit was enorm complex. We liepen vaak achter de feiten aan bij nieuwe plannen. Door de Omgevingswet kijken we vooral naar de effecten en laten we de “kansfactor” en het risicogericht denken wat meer los. Op deze wijze kan het aspect Veiligheid ook veel beter aan de voorkant van een nieuw ruimtelijk plan worden meegenomen en is het onderwerp meer inzichtelijk. Je kan het nu gebruiken als een ontwerponderdeel. Om dit te kunnen doen zijn de aandachtsgebieden op basis van ongevalsscenario’s geïntroduceerd.”
Henri vertelt dat aandachtsgebieden laten zien waar extra aandacht nodig is om aanwezigen te beschermen tegen mogelijke ongevallen bij activiteiten met gevaarlijke stoffen. “Voorbeelden van die gevaren zijn brand, explosie en giftige stoffen in de lucht. In zo’n aandachtsgebied moet je rekening houden met een bewuste afweging van mogelijke ongevalsscenario’s. Daarbij kan je altijd nog het bestaande instrument als het groepsrisico gebruiken, maar gaat het vooral om het bieden van voldoende bescherming aan mensen in gebouwen en woningen. De wet laat wel ruimte vrij voor eigen gemeentelijk beleid, maar je moet altijd wel een basisveiligheidsniveau bieden.”
Werksessies
Iets wat je lokaal doet, moet je ook lokaal afwegen. Een mooi principe, maar dit vraagt wel wat van de gemeente. “Expertise is hierbij belangrijk. Dat was voor ons het moment om Oostkracht10 in te laten vliegen. Daarnaast hebben we ook verschillende partners (veiligheidsregio, gemeente, omgevingsdienst, GGD e.d.) betrokken bij het traject. Als er iets fout gaat, lig ik in mijn bed. Onze partners gaan echter naar de plek van het ongeval toe. Daarom is het belangrijk om van deze partners te horen wat zij ervan vinden.”
Oostkracht10 heeft een Beleidsprogramma Externe Veiligheid opgesteld door middel van een aantal werksessies waar alle partners aan hebben deelgenomen. “We hebben een startsessie gehad, 2 werksessies en een eindsessie. De sessies werden goed voorbereid, maar het bleven wel werksessies. Daarom werd niet alles voorgekauwd. De deelnemers gingen aan het werk met verschillende opdrachten.”
Henri van der Velden
Projectleider en adviseur milieu en duurzaamheid, gemeente Eindhoven
Er ontstond een echte co-creatie. Samen met Oostkracht10 maakten we het onzichtbare zichtbaar. Het werd echt een gezamenlijk product en een stevige basis voor ons beleid voor externe veiligheid.
Samen het onzichtbare zichtbaar maken
“Er ontstond een echte co-creatie. De expertise van Oostkracht10 gecombineerd met de kennis van de gemeente en partners kwamen samen tijdens de werksessies. De Omgevingswet met aandachtsgebieden was voor verschillende deelnemers best wel nieuw. Het was voor iedereen goed om een gemeenschappelijke taal te vinden. We hadden dus al heel veel winst behaald, zonder dat er al iets op papier stond.”
Tijdens de werksessies werd concreet wat de consequenties zijn in de verschillende aandachtsgebieden. “We maakten het onzichtbare zichtbaar. Oostkracht10 gaf suggesties en vervolgens konden we met elkaar discussiëren. Dat waren nuttige discussies en daardoor ontstonden er gegronde conclusies. We kregen helderheid over de aandachtsgebieden, de risico’s, afwegingsmechanismes, beperkingen en veiligheidsmaatregelen.”
Niet in de kast
“Aan het einde moet alles goed vastgelegd worden. Dat heeft Oostkracht10 heel goed gedaan. Ze hebben niet zomaar iets gemaakt en over de schutting gegooid. Het is echt een gezamenlijk product geworden en een stevige basis voor ons beleid voor externe veiligheid. Het werkt niet om een bureau in te huren en te zeggen: “dit is het product, maak het maar.” Dan belandt het in de kast. Het moet een gedragen product zijn en dat is precies waar Oostkracht10 voor heeft gezorgd.
"Heb je een vraag?"
